سیاره فراخورشیدی لیمویی قوانین شکلگیری سیارات را نقض کرد
اخترشناسان موفق به کشف سیارهای دوردست شدهاند که ویژگیهای آن با هیچیک از سیارات شناختهشده قابل مقایسه نیست. این سیاره که در جو خود کربن دارد و دمایی فوقالعاده بالا را تجربه میکند، نمونهای متفاوت از جهانهای فراخورشیدی است و هنوز مشخص نیست چگونه شکل گرفته.
اخترشناسان توانستهاند یکی از شگفتانگیزترین و غیرمعمولترین سیارات فراخورشیدی شناختهشده را مشاهده کنند؛ سیارهای که ویژگیهای منحصر بهفرد آن، چارچوبهای پذیرفتهشده در زمینه شکلگیری سیارات را بهطور جدی زیر سؤال برده است. این جرم آسمانی با نام PSR J2322-2650b شناخته میشود و در فاصلهای بیش از ۲۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. این سیاره به دور یک ستاره نوترونی با چرخش بسیار سریع، موسوم به تپاختر (Pulsar)، گردش میکند؛ موضوعی که بهخودیخود غیرمعمول است، اما تنها بخشی از عجایب این کشف را نشان میدهد.
«مایکل ژانگ» (Michael Zhang) از دانشگاه شیکاگو به همراه گروه پژوهشی خود با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب موفق به شناسایی این سیاره شدند. آنها بلافاصله دریافتند که طیف نوری این جرم آسمانی با الگوهای شناختهشده تفاوت چشمگیری دارد.
برخلاف انتظار، در جو این سیاره هیچ نشانهای از آب یا دیاکسید کربن مشاهده نشد؛ بلکه مولکولهای کربن بهطور مستقیم شناسایی شدند. این کشف بیسابقه است، زیرا در شرایط معمول، کربن در جو سیارات با عناصر دیگر ترکیب میشود و بهصورت آزاد باقی نمیماند. ژانگ در توضیح این یافته گفت: «برای اینکه مولکولهای کربن در جو باقی بمانند، باید تقریباً همه عناصر دیگر مانند اکسیژن و نیتروژن حذف شوند. ما هنوز نمیدانیم چگونه چنین شرایطی میتواند ایجاد شود و تاکنون هیچ جو سیارهای مشابه این مورد مشاهده نشده است.»
این سیاره به دلیل نزدیکی بسیار زیاد به ستاره میزبان و جرم بالای آن، تحت تأثیر گرانش شدید تپاختر قرار گرفته و شکل کشیده و غیرمعمولی شبیه به یک لیمو پیدا کرده است. یک سال کامل در این سیاره تنها ۷.۸ ساعت طول میکشد و حتی سردترین نقاط آن دمایی نزدیک به ۶۵۰ درجه سانتیگراد دارند.
افزون بر این، جریان بادهای سیاره برخلاف جهت چرخش آن حرکت میکنند؛ رفتاری که در سیارات غولپیکر دیگر دیده نمیشود و خود بر پیچیدگی این جهان عجیب میافزاید. ژانگ در ادامه توضیح داد: «میتوان تصور کرد این سیاره به رنگ قرمز تیره دیده شود و ابرهایی از گرافیت جو آن را پوشانده باشند؛ تصویری که آن را به یک لیموی عجیب و هولناک شبیه میکند.»
مجموعه این ویژگیهای غیرمعمول باعث شده توضیح چگونگی شکلگیری سیاره PSR J2322-2650b به یکی از دشوارترین پرسشها در کیهانشناسی تبدیل شود. این سیاره بهطور کامل مدلهای شناختهشده و پذیرفتهشده در زمینه شکلگیری سیارات را نقض میکند و در حال حاضر همچنان بهعنوان یک راز بزرگ و حلنشده در دنیای نجوم باقی مانده است.
