پیشبینی سم آلتمن: هوش مصنوعی میتواند به زودی ۴۰ درصد مشاغل را حذف کند و فرا هوش تا ۲۰۳۰ فرا میرسد
مدیرعامل شرکت OpenAI، سم آلتمن، پیشبینی میکند که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ به فرا هوش (Superintelligence) دست یابد و این امر علم و کار را متحول خواهد کرد. دیدگاه او نه تنها بر پیشرفت سریع هوش مصنوعی تأکید دارد، بلکه بر ضرورت همترازسازی این فناوری با ارزشهای انسانی نیز اصرار میورزد. با این حال، او هشدار میدهد که این پیشرفت، منجر به از دست رفتن گسترده مشاغل خواهد شد.
کشمکش بر سر اینکه آیا هوش مصنوعی جای انسان را در کار خواهد گرفت، اکنون با اظهارنظر کسی جز سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، به نقطه اوج جدیدی رسیده است. آلتمن که پس از دریافت جایزه آکسل اسپرینگر سخنرانی میکرد، استدلال کرد که هوش مصنوعی با چنان سرعتی پیشرفت میکند که ممکن است بهزودی شاهد پیشی گرفتن ماشینها از انسانها باشیم؛ آن هم به شیوههایی که زمانی تنها در داستانهای علمی-تخیلی محدود میشد.
او گفت: «از بسیاری جهات، GPT-5 در حال حاضر از من باهوشتر است، و فکر میکنم از بسیاری افراد دیگر نیز همینطور باشد.» او افزود، اگرچه این فناوری هنوز با انجام وظایفی که مردم به راحتی انجام میدهند، دست و پنجه نرم میکند، اما مسیر بهبود آن «به طرز فوقالعادهای شیبدار» است.
به گفته آلتمن، هوش مصنوعی میتواند به زودی قادر به انجام اکتشافاتی باشد که فراتر از دسترس انسان است. «در چند سال آینده، این موضوع بسیار محتمل خواهد شد که هوش مصنوعی، برای مثال، اکتشافات علمیای انجام دهد که انسانها بهتنهایی قادر به انجام آنها نیستند. این اتفاق، برای من، حسی شبیه به چیزی خواهد داشت که میتوانیم آن را به درستی فرا هوش بنامیم.»
او پا را فراتر گذاشت و یک بازه زمانی ارائه داد: «تا پایان این دهه، یعنی تا سال ۲۰۳۰، اگر مدلهایی فوقالعاده توانمند نداشته باشیم که کارهایی را انجام دهند که خود ما نمیتوانیم، بسیار متعجب خواهم شد.»
هشدار جدی: از دست رفتن گسترده مشاغل
در حالی که این پیشرفتها خبر خوبی هستند، آلتمن اضافه کرد که این دستاورد میتواند منجر به تعدیل نیروی گسترده شود. موضوع تأثیر هوش مصنوعی بر اشتغال، کمتر از هر موضوع دیگری بحث و جدل ایجاد میکند. آلتمن اغلب به مخاطبان یادآوری کرده است که فناوری همیشه کار را بازسازی کرده است، اما این بار، تحول میتواند سریعتر باشد. به عنوان رئیس OpenAI، شرکتی که خالق ChatGPT و یکی از تأثیرگذارترین بازیگران این حوزه است، سخنان آلتمن وزن بالایی دارند.
او خاطرنشان کرد که راه مفیدی برای اندیشیدن به این تغییر، تمرکز بر اتوماسیون وظایف است، نه ناپدید شدن کامل مشاغل. او گفت: «به راحتی میتوانم دنیایی را تصور کنم که در آیندهای نه چندان دور، ۳۰ تا ۴۰ درصد وظایفی که امروز در اقتصاد انجام میشوند، توسط هوش مصنوعی انجام شوند.»
او گفت: در حالی که برخی مشاغل ناپدید میشوند، انواع کاملاً جدیدی از کار ظهور خواهند کرد. از نظر او، آنچه اهمیت دارد، یادگیری سازگاری و تقویت چیزی است که او آن را «فرا مهارت یادگیری نحوه یادگیری» مینامد.
امید و همترازسازی با ارزشهای انسانی
با وجود تمام هیاهوها و نگرانیها درباره نابودی بشریت توسط هوش مصنوعی، آلتمن قاطعانه خوشبین باقی میماند. او این ایده را، که در میان برخی محققان رایج است، رد کرد که انسانها در دنیای فرا هوش ممکن است به اندازه مورچهها بیاهمیت شوند. در عوض، او به اظهارنظر ایلیا سوتسکِوِر، یکی از بنیانگذاران OpenAI، اشاره کرد که زمانی ابراز امیدواری کرده بود که AGI (هوش عمومی مصنوعی) با بشریت «مانند یک والد مهربان رفتار کند.»
دیدگاه آلتمن عملگرایانهتر است: هوش مصنوعی ابزاری با قدرت عظیم است، اما فاقد قصد و نیت. ریسک اصلی در پیامدهای ناخواسته نهفته است، اگر این ابزار به دقت با ارزشهای انسانی همتراز نشود. او گفت: «حتی اگر هیچ عمدی نداشته باشد، درخواست کاری از آن میتواند پیامدهایی داشته باشد که ما درک نمیکنیم. بنابراین، بسیار مهم است که آن را با ارزشهای انسانی همتراز کنیم. من فکر نمیکنم با انسانها مانند مورچه رفتار کند.»
رئیس OpenAI همچنین نگاهی وسوسهانگیز به جاهطلبیهای سختافزاری این شرکت انداخت. پس از به کارگیری یک طراح اپل، این شرکت در حال بررسی چیزی است که او آن را «خانواده کوچکی از دستگاهها» توصیف کرد که روزی میتوانند نحوه استفاده ما از رایانهها را تغییر دهند.
او با شوخطبعی گفت: «این دستگاهها خوشقیافه خواهند بود،» و سپس دیدگاهی را ترسیم کرد که در آن کاربران دیگر مجبور نیستند با انبوهی از برنامهها و اعلانهای بیپایان دست و پنجه نرم کنند، بلکه به رایانه اعتماد میکنند تا وظایف پیچیده را از ابتدا تا انتها مدیریت کند. از نظر او، هوش مصنوعی سومین دگرگونی بزرگ در محاسبات است؛ پس از انقلاب ماوس-صفحهکلید و ظهور صفحهنمایشهای لمسی.
سیاست، تربیت فرزند: همه چیز به زودی حول محور هوش مصنوعی خواهد چرخید
آلتمن که امسال پدر شده است، در مورد مهارتهایی که پسرش را تشویق میکند در دنیایی اشباع از هوش مصنوعی توسعه دهد، تأمل کرد: سازگاری، انعطافپذیری و خلاقیت. او متقاعد است که میل انسان به نوآوری و تعامل معنادار تضمین میکند که مردم همچنان «مرکز داستان» باقی بمانند.
حتی سیاست نیز از این بحث کنار گذاشته نشد. اگرچه او ایده رئیسجمهور شدن هوش مصنوعی را در آیندهای نزدیک رد کرد، اما انتظار دارد که رهبران جهان به طور فزایندهای برای تصمیمگیری به هوش مصنوعی تکیه کنند. هرچند، او اصرار داشت که در حال حاضر مردم همچنان میخواهند که انسانها تصمیمات اصلی را امضا کنند.
در حالی که او پیشنهاد کرد هوش مصنوعی به زودی در مرکز هر میز تصمیمی خواهد بود، اما وقتی در مورد مشاوره روابط از او سؤال شد، خندید و گفت: «من آن را امتحان کردهام، اما نه، این یکی از موارد استفاده شخصی بزرگ من نیست.»
اگر پیشبینی آلتمن درست باشد، چند سال آینده تغییراتی را به همراه خواهد داشت که بشریت قبلاً هرگز ندیده است؛ تغییراتی که میتوانند صنایع را زیر و رو کنند، کار را بازتعریف نمایند و زندگی روزمره را از نو شکل دهند. آنچه مسلم به نظر میرسد این است که OpenAI قصد دارد در مرکز همه اینها باقی بماند، مرزها را جابجا کند در حالی که، همانطور که آلتمن اصرار دارد، ارزشهای انسانی را در صدر توجه قرار دهد.
