میکروپلاستیکها باعث میشوند حشرات تا ۲۵ برابر بزرگتر شوند
میکروپلاستیکها نهتنها به بدن انسان نفوذ کردهاند و در اندامها، مایعات بدن و حتی مغز یافت میشوند، بلکه تقریباً به همه نقاط زمین از اعماق غارها گرفته تا ژرفترین بخشهای گودال ماریانا رسیدهاند. اکنون دادهای نگرانکننده منتشر شده است: در حالی که پزشکان بهطور جدی در حال بررسی اثرات این مواد خارجی بر بدن انسان هستند، دانشمندان دریافتهاند که این ذرات پیش از هر چیز در حال آسیب رساندن به موجودات بسیار کوچکتر هستند.
طبق مطالعهای که در نشریه Environmental Science & Technology منتشر شده، گروهی از پژوهشگران دانشگاه کارلتون در شهر اتاوا و مرکز ملی تحقیقات حیاتوحش کانادا به نتایجی شگفتانگیز دست یافتند. آنها مشاهده کردند جیرجیرکهایی (ملخها) که با غذای آلوده به میکروپلاستیک تغذیه شدند، در طول یک دوره هفت هفتهای رشدی غیرعادی داشتند و اندازه بدنشان تا ۲۵ برابر بزرگتر شد. این در حالی بود که همان جیرجیرکها به غذای طبیعی نیز دسترسی داشتند، اما یافتهها نشان داد در ابتدا توانایی تشخیص تفاوت میان غذای واقعی و پلاستیک را نداشتند و پس از گذشت مدتی بهطور آشکار به سمت غذای آلوده به پلاستیک گرایش پیدا کردند.
پژوهشکران توضیح میدهند: «وقتی جیرجیرکها میان غذای سالم و غذای آلوده به پلاستیک انتخاب داشتند، در آغاز هیچ ترجیحی برای غذای سالم نشان نمیدادند، اما پس از گذشت ۹ روز بهطور محسوسی به سمت غذای آلوده به پلاستیک متمایل شدند.» با بزرگتر شدن بدن آنها، دهانشان نیز رشد کرد و همین مسئله باعث شد بتوانند ذرات پلاستیکی بزرگتر را مصرف کنند؛ زیرا جیرجیرکها تنها قادر به خوردن ذراتی هستند که با اندازه دهانشان تناسب داشته باشد.
مارشال ریچی (Marshall Ritche)، دانشجوی دکتری دانشگاه کارلتون و یکی از نویسندگان این پژوهش، در بیانیهای توضیح داد: «وقتی ذرهای به اندازه کافی کوچک بود که بتوان آن را خورد، جیرجیرکها تا پایان عمر خود به خوردن آن ادامه میدادند.» این نکته نشان میدهد که پس از یک بار پذیرش پلاستیک بهعنوان غذا، چرخه مصرف آن در طول زندگی ادامه پیدا میکند.
پژوهشگران همچنین دریافتند شرایط از این هم نگرانکنندهتر است؛ زیرا جیرجیرکها در فرآیند هضم، میکروپلاستیکها را به نانوپلاستیک تبدیل میکنند. این ذرات بسیار کوچکتر نهتنها تهدیدی جدیتر برای محیط زیست محسوب میشوند، بلکه ردیابی آنها نیز دشوارتر است. تحقیقات مشابه نشان داده مصرف میکروپلاستیکها اثرات منفی بر دیگر گونههای جانوری کوچک از جمله حلزونهای دریایی و کرمهای خاکی که در اکوسیستمهای مختلف نقش حیاتی ایفا میکنند، دارد.
حتی لاروهای حشرات کوچک بومی قطب جنوب نیز این ذرات را مصرف میکنند؛ منطقهای که بهعنوان یکی از دورافتادهترین و دستنخوردهترین نقاط زمین شناخته میشود. جک دولین (Jack Devlin)، حشرهشناس دانشگاه کنتاکی در مطالعهای که در نشریه Science of the Total Environment منتشر شد، در بیانیهای توضیح داد: «سطح پلاستیک در قطب جنوب هنوز بسیار کمتر از بیشتر نقاط زمین است و این خبر امیدوارکنندهای است. اما اکنون میتوان گفت این ذرات وارد چرخه زیستی شدهاند و وقتی سطح آنها افزایش مییابد، تعادل انرژی حشرات تغییر میکند.»
او ادامه داد: «خوشبختانه حتی در بالاترین میزان پلاستیک، نرخ بقا کاهش نیافت و متابولیسم پایه آنها نیز تغییر نکرد. در ظاهر همهچیز طبیعی به نظر میرسید.» با این حال، واقعیت اینکه حتی کوچکترین حشرات در قطب جنوب نیز آلوده به میکروپلاستیک هستند، چشمانداز مثبتی برای آینده محیط زیست ترسیم نمیکند.
جک دولین (Jack Devlin) در ادامه یادآور شد: «این پژوهش از آنجا آغاز شد که من یک مستند دیدم و با خود گفتم احتمالاً قطب جنوب یکی از آخرین مکانهایی است که با این مشکل مواجه خواهد شد. اما وقتی به آنجا رفتم و روی این حشره کوچک و شگفتانگیز کار کردم که در محیطی بدون درخت و با گیاهان بسیار اندک زندگی میکند، باز هم پلاستیک را در دستگاه گوارش آن پیدا کردم.» او افزود: «این واقعیت نشان میدهد مشکل میکروپلاستیکها تا چه اندازه گسترده و فراگیر شده است.»
بیشتر درباره میکروپلاستیکها، پزشکان اخیراً شواهدی یافتهاند که نشان میدهد این ذرات حتی توانایی تخریب استخوانهای انسان را نیز دارند و همین موضوع نگرانیها را درباره اثرات بلندمدت آنها افزایش داده است.
