فضانورد ایستگاه فضایی بینالمللی تصویری شگفتانگیز از یک طوفان به اشتراک گذاشت

«فقط… شگفتانگیز.» این واکنش نیکول آیرز، فضانورد ناسا، بود زمانی که در حال مشاهده پدیدهای موسوم به “اسپرایت” از ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) در ارتفاع ۲۵۰ مایلی (۸۰ کیلومتر) از سطح زمین بود. آیرز تصویری از این پدیده را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد. در این تصویر، اسپرایت بهصورت یک نور سفید متمایل به آبی در مرکز عکس، بر فراز ابرها دیده میشود که همراه با رشتهای باریک و سرخرنگ از نور، شبیه به شاخههای درخت، به سمت آسمان تاریک امتداد یافته است.
آیرز نوشت: «فقط… شگفتانگیز. هنگامی که صبح امروز از فراز مکزیک و ایالات متحده عبور میکردیم، موفق شدم این اسپرایت را ثبت کنم.» او که از ماه مارس به فضا اعزام شده، توضیح داد که اسپرایتها در دستهای از پدیدههای نوری زودگذر بهنام Transient Luminous Events یا به اختصار TLE قرار میگیرند که بالای ابرها پدید میآیند و حاصل فعالیت شدید الکتریکی در طوفانهای تندری زیرین هستند.

در نمای ثبتشده از ایستگاه فضایی، این پدیده احتمالاً کمتر از یکدهم ثانیه دوام داشته که نشان میدهد تصویر بهدستآمده، فریمی از یک ویدیو بوده که آسمان زمین را پایش میکرده است. آیرز در ادامه نوشتهاش اضافه کرد: «ما از ارتفاعی فراتر از ابرها دید بسیار خوبی داریم، بنابراین دانشمندان میتوانند از اینگونه تصاویر برای تحلیل دقیقتر نحوه شکلگیری، ویژگیها و ارتباط TLEها با طوفانهای تندری بهره ببرند.»
بر خلاف شفقهای قطبی که هم از سطح زمین و هم از فضا بهراحتی قابل مشاهدهاند، رؤیت اسپرایتها از سطح زمین بهمراتب دشوارتر بوده و نیازمند شرایط خاصی مانند آسمان کاملاً تاریک، طوفانهای وسیع و دورافتاده و نبود آلودگی نوری است. اولین مشاهدات چشمی از اسپرایتها به سال ۱۸۸۶ بازمیگردد، اما نخستین تصاویر از این پدیده در تاریخ ۴ جولای ۱۹۸۹، یعنی دقیقاً ۳۶ سال پیش، توسط محققان دانشگاه مینهسوتا ثبت شد.
در پاسخ به پرسشی احتمالی درباره خطر این پدیده برای هواپیماها باید گفت اسپرایتها در ارتفاعی بسیار بالاتر از سطح پرواز هواپیماهای تجاری رخ میدهند و به همین دلیل هیچ تهدید مستقیمی برای آنها ایجاد نمیکنند. با وجود اینکه تپشهای الکترومغناطیسی این پدیدهها در تئوری میتوانند بر سامانههای الکترونیکی هواپیما اثر بگذارند، تاکنون هیچ گزارشی از بروز مشکل در این زمینه ارائه نشده است.