دنیایی در درون شماست؛ دانشمندان میگویند شاید این دنیای پنهان، کلید طول عمر باشد
آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چه چیزی به یک فرد اجازه میدهد تا به سن ۱۱۷ سالگی برسد؟ ماریا برانیاس موررا، که رکورد پیرترین فرد زنده جهان را در اختیار داشت، به این سن باورنکردنی رسید. برخی محققان میگویند میانوعده مورد علاقه او، که روزانه سه ماست بود، شاید به او در رسیدن به این طول عمر کمک کرده باشد.
تیمی از مؤسسه تحقیقات سرطان خون جوزپ کارراس در اسپانیا، زندگی معجزهآسای برانیاس را مورد مطالعه قرار دادند تا عوامل بیولوژیکی مؤثر بر سلامت او را کشف کنند. آنها دریافتند که سلولهای او جوانتر از سن واقعیاش رفتار میکردند، او جهشهای ژنتیکی داشت که از سرطانها جلوگیری میکرد و همچنین از متابولیسمی بسیار کارآمد برخوردار بود. اما محققان همچنین معتقدند که سبک زندگی و حتی انتخابهای غذایی او، در رسیدن به این سن بسیار بالا نقش داشتهاند.
معرفی میکروبیوم روده: جنگل کوچکی در بدن شما
تحقیقات نشان میدهد که غذاهای تخمیرشده مانند ماست، میتوانند باعث رشد باکتریهای مفید در دستگاه گوارش ما شوند. این باکتریها و سایر میکروبهای موجود در روده، میکروبیوم روده را تشکیل میدهند. این دنیای میکروسکوپی نه تنها شامل خود میکروبها، بلکه تمام موادی است که آنها تولید میکنند. دکتر دانیل فریدبرگ، متخصص گوارش، میکروبیوم روده را به یک «جنگل کوچک» تشبیه میکند؛ اکوسیستمی که در آن موجودات مختلف با هم تعامل دارند. این اکوسیستم برای هر فرد منحصربهفرد است و بر اساس منطقه، فرهنگ و سن افراد متفاوت است.
دو تحقیق در سال ۲۰۲۱، یکی در مجله Cell و دیگری در Nature Metabolism، به ارتباط میان میکروبیوم و سلامت پرداختند. مطالعه استنفورد نشان داد که رژیمهای غذایی غنی از غذاهای تخمیرشده، تنوع باکتریایی میکروبیوم را افزایش میدهند. مطالعه Nature Metabolism نیز ادعا میکند که تنوع و منحصربهفرد بودن میکروبیوم، میتواند پیشبینیکننده بقا و طول عمر یک فرد باشد. آنها دریافتند کسانی که تنوع میکروبیومی کمتری دارند، داروهای بیشتری مصرف کرده و احتمال مرگشان در طول دوره مطالعه بیشتر است. در مقابل، افرادی که تنوع میکروبیومی آنها رو به افزایش است، نسبت به همسنوسالان خود تحرک بیشتری دارند.
درمانهای خارقالعاده و حقیقت پروبیوتیکها
قدرت این «جنگل کوچک» در موارد حاد بیشتر مشخص میشود. دکتر فریدبرگ به یک مثال بارز اشاره میکند: عفونت باکتریایی Clostridium difficile در روده بزرگ. این عفونت معمولاً پس از مصرف آنتیبیوتیک رخ میدهد، زیرا آنتیبیوتیکها باکتریهای خوب روده را از بین میبرند و به C. diff اجازه رشد میدهند. راه حل منحصر به فردی که برای این مشکل پیدا شده، «انتقال مدفوعی» (fecal transplant) است. در این روش، مدفوع از یک اهداکننده سالم به بیمار منتقل میشود تا باکتریهای خوب را به روده او بازگرداند و به این ترتیب، بر باکتریهای مضر غلبه کند.
با این حال، دکتر فریدبرگ هشدار میدهد که این روشهای درمانی قوی، نباید با مصرف روزانه پروبیوتیکها و پریبیوتیکها برای افراد سالم مقایسه شوند. او معتقد است که اثرات آنها بسیار کمتر است و علم هنوز به اندازهای پیشرفت نکرده که بتواند دقیقاً مشخص کند کدام ترکیب از پروبیوتیکها برای میکروبیوم خاص هر فرد مناسب است.
طول عمر: ترکیبی از عادات سالم و ژنتیک
در حال حاضر، تنها تأثیر قابل توجه پروبیوتیکها در بهبود چند بیماری خاص مانند اسهال ناشی از مصرف آنتیبیوتیک و برخی مشکلات نوزادان نارس شناخته شده است. با این حال، محققانی مانند دکتر فریدبرگ امیدوارند روزی بتوانند فرمول یک میکروبیوم سالم را شبیهسازی کرده و باکتریهای آن را در آزمایشگاه تولید کنند. این پیشرفت میتواند گامی مهم به سوی درمان بیماریهای مزمن مانند کرون و کولیت اولسراتیو باشد.
در نهایت، اگرچه میکروبیوم روده یک حوزه تحقیقاتی جذاب است، اما دکتر فریدبرگ تأکید میکند که طول عمر به عوامل بسیار مهمتری بستگی دارد که در کنترل ما هستند. او میگوید: «سلامت قلب و عروق، داشتن وزن مناسب، قلب قوی، سیگار نکشیدن و مصرف نکردن بیش از حد الکل، اینها عوامل قابل تغییری هستند که اهمیت بیشتری در طول عمر دارند.»
