برخی دایناسورها مثل دیپلودوکوس شاید به رنگارنگی پرندگان بودهاند
بررسی فسیلهای پوست یک دایناسور ساروپاد با میکروسکوپ الکترونی ساختارهایی به نام «ملانوزوم» را آشکار کرده است؛ ساختارهایی که شبیه همان عناصری هستند که رنگهای درخشان را در پرهای پرندگان ایجاد میکنند.
ساختارهای میکروسکوپی دیدهشده در پوست فسیلشدهٔ یک ساروپاد نشان میدهد این غولهای باستانی ممکن است همانقدر رنگارنگ بوده باشند که برخی از پرندگان امروزی هستند.
تس گالاگر از دانشگاه بریستول بریتانیا و همکارانش، فسیلهای پوست یک ساروپاد را بررسی کردهاند؛ فسیلهایی حدود ۱۴۵ میلیون ساله که در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ از محوطهٔ Mother’s Day Quarry در مونتانا جمعآوری شده بودند.
گرچه هویت دقیق این فسیلها قطعی نیست، اما گمان میرود متعلق به دیپلودوکوس باشند.
پژوهشگران با تیغ جراحی تکههایی بسیار کوچک از چهار پولک این فسیلها برداشتند و سپس آنها را با میکروسکوپ الکترونی پویشی زیر نظر گرفتند؛ ابزاری که امکان مشاهدهٔ جزئیات در مقیاس سلولی را فراهم میکند.
گالاگر میگوید این پوست بهصورت سهبعدی حفظ شده بود، نه به شکل یک نقش فشردهٔ سطحی. این نمونه همچنین شواهدی از ملانوزومهای متنوع داشت؛ ساختارهایی درون سلول که ملانین را ذخیره میکنند و رنگ پوست، مو، چشم و پر را شکل میدهند.
او میگوید: «انتظار داشتم در حداقلترین حالت، ردپایی از ملانین پیدا کنیم. اما چیزی که یافتیم نشان میدهد ساروپودها میتوانستند مجموعهای از شکلهای مختلف ملانوزوم داشته باشند؛ چیزی که در نهایت یعنی امکان وجود رنگهای گوناگون.»
تمام نمونههایی که تیم بررسی کرد دارای ملانوزوم بودند و این ساختارها در دو شکل اصلی دیده شدند: کشیده و دیسکی. با این حال هنوز نمیتوان دقیقا گفت پوست این ساروپادها چه رنگی بوده؛ فقط میتوان نتیجه گرفت که تنوع شکلها، گسترهای از رنگهای احتمالی را نشان میدهد.
گالاگر میگوید: «دیپلودوکوس احتمالا حیوانی با بافت بسیار پیچیده و دارای الگوهای رنگی و طیفی متفاوت بوده است.»
نزدیکترین نمونهٔ قابل مقایسه برای ملانوزومهای دیسکی، همان صفحات رنگدانهای هستند که در پرهای پرندگان امروزی دیده میشوند. گالاگر میگوید این شباهت میتواند نشانهٔ آن باشد که دیپلودوکوس توانایی تولید رنگهای متنوع را از طریق همین ملانوزومها داشته است: «این جانوران میتوانستند الگوهای رنگی چشمگیرتری داشته باشند، نه آن تصویر خاکستری یکنواختی که در هنرهای دیرینهشناسی قدیمی میبینیم.»
مایک بنتون، که او نیز در دانشگاه بریستول فعالیت میکند اما در این پژوهش نقشی نداشته، میگوید شکل این ساختارها و نحوهٔ حفظشدن آنها نشان میدهد که این عناصر احتمالا ملانوزوم هستند.
او میگوید: «پژوهشگران در ارائهٔ نتایجشان با دقت عمل کردهاند، اما این یافته میتواند نخستین شواهد از ملانوزومهای رنگساز در یک دایناسور ساروپاد باشد.»
